W przyjętym podczas posiedzenia 7 czerwca br w Szczecinie stanowisku, Zarząd ZMP sprzeciwia się propozycji wykreślenia z art. 30 Karty Nauczyciela zapisów dotyczących standardów zatrudnienia nauczycieli. Warunkują one zdaniem Zarządu – w powiązaniu z mechanizmem awansu zawodowego – rzetelne określenie niezbędnych środków na finansowanie oświaty w państwie. Podkreślono także niekonstytucyjność obecnych rozwiązań, gdy największy dochód samorządów – część oświatowa subwencji ogólnej - określany jest rozporządzeniem, nie zaś ustawą jak przewiduje to art. 168 ust 3 Konstytucji. Wskazano także na poważne zagrożenia społeczne, wynikające z próby narzucenia samorządom obowiązku corocznego uzgadniania regulaminu wynagradzania nauczycieli. Zmiany w regulaminach wynikać mogą jedynie z istotnych nowelizacji prawnych lub reorganizacji lokalnych systemów oświaty.
W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Związku Gmin Wiejskich i Związku Powiatów Polskich oraz członkowie Komisji edukacji ZMP. Dyskusji towarzyszyła prezentacja opracowania eksperckiego wrocławskiej formy VULCAN wynikającego z Systemu Sprawozdawczości Oświatowej oraz doświadczeń miast, które podjęły działania oszczędnościowe w oświacie (Koszalin, Siedlce, Olsztyn).
Zarząd zapoznał się z uchwałą Rady Miejskiej w Sosnowcu w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją art. 179 Kodeksu Cywilnego. Obecne zapisy KC stawiają gminy przed koniecznością przejęcia nieruchomości, po zrzeczeniu się jej przez dotychczasowego właściciela. Opinie w tej sprawie przygotował prof. Michał Kulesza.
Stanowisko
Związku Miast Polskich
w sprawie
zasad finansowania oświaty w Polsce
Sytuacja finansowa miast i gmin ulegała w ostatnich latach stopniowemu pogorszeniu. Wpłynęła na to między innymi zła ustawa o dochodach JST z roku 1998, pogarszająca się koniunktura gospodarcza, ale głównym powodem było realne zmniejszanie przez państwo środków przeznaczanych na oświatę w stosunku do wzrastających zadań edukacyjnych. W 1996 r. gminy dopłaciły do subwencji „szkolnej” 11 %, obecnie dopłaty gmin do oświaty przekraczają 30 %. Z jednej strony silnie niewystarczająca kwota podstawowa „na ucznia” ulega dodatkowemu zmniejszeniu w związku z niżem demograficznym, z drugiej zaś znacznie wzrosły w tym samym czasie wynagrodzenia nauczycieli, wynikające ze zmian w Karcie Nauczyciela, które wprowadzono bez żadnego powiązania z systemem finansowania oświaty.
W tej sytuacji Zarząd Związku kategorycznie sprzeciwia się proponowanemu wykreśleniu z art. 30 Karty Nauczyciela zapisów dotyczących określenia standardów zatrudnienia nauczycieli. Dopiero ustalenie tych standardów umożliwi, w powiązaniu z mechanizmem awansu zawodowego nauczycieli, rzetelne określenie niezbędnych środków na oświatę w państwie. Oceniamy, że uchylanie się przez kolejne rządy od wypełnienia tego obowiązku ustawowego było zamierzone, utrudniło bowiem – a właściwie uniemożliwiło – rzetelne określenie części oświatowej subwencji ogólnej.
Podkreślamy, że obecny system finansowania oświaty jest – naszym zdaniem – niezgodny z art. 168 Konstytucji, który stwierdza w ust. 3, że źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie. Skoro tak, to (analogicznie do wcześniejszych wyroków Trybunału Konstytucyjnego) sposób ustalania największego obecnie dochodu gmin i powiatów – części oświatowej subwencji ogólnej – musi być określony w ustawie, a nie w rozporządzeniu ministra, które bywa zmieniane z roku na rok w sposób arbitralny, nie związany ze zmianami w zakresie zadań JST.
Jednocześnie nie zgadzamy się na narzucenie nam obowiązku corocznego uzgadniania regulaminu wynagradzania nauczycieli. Konieczność zmian regulaminu powinna wynikać z istotnych zmian prawnych oraz z ewentualnych przedsięwzięć reorganizacyjnych w oświacie lokalnej. Obecny projekt jest nie tylko niczym nieuzasadniony, ale także niebezpieczny, ponieważ niepotrzebnie tworzy roczną cykliczność potencjalnych konfliktów społecznych, które – przy obecnym poziomie niedofinansowania oświaty przez państwo – będą coraz częstsze.
Szczecin, 7 czerwca 2004
|
Archiwum
