Gmina Brusy realizuje projekt „Czyste powietrze dla gminy Brusy”, który otrzymał dofinansowanie z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku (www.wfos.gdansk.pl) w ramach konkursu „Czyste powietrze Pomorza” (edycja 2017) w kwocie 110 750,00 zł. Projekt dotyczy modernizacji systemów grzewczych poprzez likwidację kotłów opalanych węglem lub koksem i zastąpieniu ich jednym z ekologicznych rozwiązań (kotłami opalanymi gazem, biomasą oraz pompy ciepła).

 

Wiosną br. przeprowadzono otwarty nabór wniosków dla mieszkańców, którzy byli zainteresowani skorzystaniem ze wsparcia na wymianę źródła ogrzewania w swoich domach.  W odpowiedzi na to ogłoszenie wpłynęło 38 wniosków. Ostatecznie w konkursie pozostało 27 lokalizacji, w których zostaną wymienione źródła ogrzewania.

 

Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza jest "niska emisja", czyli spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych. Sytuację dodatkowo pogarsza spalanie złej jakości węgla w urządzeniach nie spełniających żadnych norm emisji spalin. Emisja zanieczyszczeń powietrza wynika w głównej mierze z ogrzewania domów za pomocą węgla i innych paliw stałych, często w piecach nie spełniających żadnych standardów emisyjnych. W piecach tych można spalić nie tylko odpady węglowe (muł i miał – produkty o wysokiej zawartości siarki, chloru czy popiołu), ale także zwykłe śmieci, w tym tworzywa sztuczne. Produkty spalania węgla, niesezonowanego, wilgotnego drewna a nierzadko śmieci w domowych piecach, kotłach i kominkach najróżniejszych typów przyczyniające się w głównej mierze do tak złego stanu naszego powietrza.

 

Zgodnie z obowiązującym Programem ochrony powietrza dla strefy pomorskiej, w której został przekroczony poziom dopuszczalny pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom docelowy benzo(a)pirenu, stanowiącym Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 753/XXXV/13 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 25 listopada 2013 roku, gmina Brusy w roku 2011, w którym zakwalifikowano strefę pomorską do klasy C, znalazła się w obszarze przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu. Dominujący udział w przekroczeniu stężeń miały właśnie źródła powierzchniowe.

 

O szkodliwości palenia śmieci w piecach przypomina Fundacja Ekologiczna ARKA prowadząc kampanię „Kochasz dzieci, nie pal śmieci”. Podaje przy tym dane z raportu Komisji Europejskiej informujące o tym, że co roku na choroby wywołane złym stanem powietrza umiera 28 tys. Polaków, natomiast w UE co dziesiąta osoba umierająca z powodu zanieczyszczonego powietrza pochodzi z naszego kraju.    

 

Dlaczego palenie śmieci jest aż tak szkodliwe? Ponieważ piece domowe nie są przystosowane do spalania materiałów tego typu. W profesjonalnej spalarni odpadów sam proces spalania odbywa się w o wiele wyższej temperaturze, a używane piece wyposażone są w odpowiednie filtry. Natomiast podczas spalania śmieci emitowane są szkodliwe substancje, a kominy często zapychają się sadzą, co może skończyć się zaczadzeniem albo zapaleniem przewodu kominowego.

 

Co dokładnie wydobywa się z naszych kominów? Według danych Fundacji ARKA są to: pyły powodujące szkodliwe zanieczyszczenie metalami ciężkimi, trujący tlenek węgla oraz tlenek azotu, który powoduje podrażnienia, a nawet uszkodzenia płuc. To jednak jeszcze nie koniec wyliczanki. Oprócz tego w dymie znajduje się dwutlenek siarki, chlorowodór, cyjanowodór oraz rakotwórcze dioksyny. Wszystkie te związki pozostają w sąsiedztwie komina, z którego się wydostały, wdychane są przez okolicznych mieszkańców, wnikają do gleby i wód (a stamtąd np. do przydomowego ogródka), wciskają się wszystkimi szparami do wnętrza domów.

 

„Przy spalaniu jednego kilograma odpadów polichlorku winylu – popularnego PCV, z którego wykonane są wykładziny, butelki, otoczki kabli, folie, powstaje aż 280 litrów chlorowodoru, który w połączeniu z parą wodną tworzy kwas solny.  Spalając jeden kilogram pianki poliuretanowej do powietrza emitowane jest aż 50 litrów cyjanowodoru, który tworzy z wodą truciznę – kwas pruski. Nie można spalać również sklejek czy płyt wiórowych, bo emitowany jest szkodliwy formaldehyd” (Grażyna Ratajska z Wydziału Ochrony Środowiska miasta Poznań).

 

Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia jest spalanie odpadów z tworzyw sztucznych np. butelek typu PET, worków foliowych, odpadów z gumy czy lakierowanych materiałów. W wyniku spalania tego typu odpadów emitowane są rakotwórcze dioksyny, których toksyczny wpływ na zdrowie może objawić się dopiero po kilkudziesięciu latach np. w postaci chorób nowotworowych.

 

Należy podkreślić, że negatywne skutki długotrwałego wdychania toksycznego powietrza ponosi cały organizm, w tym układ krążenia i układ nerwowy. Stopień, w jakim zanieczyszczone powietrze wpłynie na nasze zdrowie zależy też od wieku, już występujących chorób, czasu ekspozycji na zanieczyszczenia i ich stężenia. Nie zmienia to jednak faktu, że silne zanieczyszczenie atmosfery zwiększa ryzyko: chorób układu oddechowego, w tym astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, alergii, kataru, kaszlu, bólów gardła; chorób układu krążenia (miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca, zawału); dolegliwości ze strony układu nerwowego, w tym problemów z pamięcią, koncentracją, częstszych zachowań depresyjnych, następuje też szybsze starzenie się układu nerwowego a nawet większe ryzyko choroby Alzheimera, nowotworów (w tym szczególnie raka płuc, gardła i krtani) – wg WHO 30 proc. zapadalności na choroby nowotworowe związane jest ze skażeniem środowiska.

 

Konieczne jest, zatem podjęcie skutecznych działań, które doprowadzą do poprawy sytuacji w tym zakresie. Takie działania podjęła również Gmina Brusy zgłaszając swój udział w konkursie „Czyste powietrze Pomorza”. Jesteśmy przekonani, że realizacja tego przedsięwzięcia przyniesie istotne efekty ekologiczne wyrażone wielkością uzyskanej redukcji emisji substancji szkodliwych do atmosfery – zgodnie z przyjętymi założeniami i jednocześnie zachęci pozostałych mieszkańców gminy Brusy do wymiany obecnych kotłów opalanych węglem.