Pan Stefan Marchlewicz urodził się 27 marca 1924 roku w Brusach jako syn Franciszka i Salomei z domu Januszewskiej. W czasie okupacji mieszkał z rodzicami – Polakami walczącymi w Gryfie Pomorskim, udzielającymi pomocy polskim partyzantom. Podczas II wojny światowej rodzina Marchlewiczów była represjonowana przez okupanta za nie przyjęcie Volkslisty, a także za współpracę z partyzantami. Została wyrugowana z gospodarstwa i zesłana do obozu w Potulicach. Po wojnie rodzina była ścigana przez NKWD i UB, przez co długo nie mogła ujawnić swojej okupacyjnej działalności. Pan Stefan, w wieku 8-9 lat należał już do Związku Harcerstwa Polskiego jako zuch, a w wieku 11 lat złożył uroczystą przysięgę harcerską. Jego drużynowym wówczas był o 4 lata starszy druh Stefan Dziekan – zamordowany w wieku 21 lat wraz z trojgiem innych harcerzy: Czesławem Frymarkiem (l.13), Antonim Rożkiem (l.20) i Alfonsem Szycą (l.16) przez Niemców w czasie II wojny światowej. Pomnik ku czci konspiracyjnych harcerzy z drużyny im. T. Kościuszki w Brusach znajduje się przy budynku Szkoły Podstawowej im. Jana Pawła II. Podczas wojny pan Stefan Marchlewicz, jako bardzo młody chłopak, walczył zbrojnie z okupantem hitlerowskim w Oddziale partyzanckim „Młynki” Gryfa Pomorskiego u dowódcy Marcjana Czarnowskiego ps. „Wrzos”. Trwało to od października 1942 do marca 1945 roku. Druh Stefan Marchlewicz ps. „Siwy”, „Konrad” organizował punkty naboru harcerzy do Szarych Szeregów i rekrutów do Gryfa Pomorskiego, punkty szkolenia wojskowego, medyczne, zaopatrzenia żywności, zaopatrzenia w sprzęt wojskowy, broń, amunicję i informacje polityczne. Wszystko to w okresie od 1939 do 1945 roku na terenie działania zgrupowania partyzanckiego Brusy – Wiele – Swornegacie Gryfa Pomorskiego i AK. Działo się to na rozkaz por. Jana Szalewskiego Oddziału partyzanckiego „Szyszki 103” AK ps. „Sobol” i dowódcy Marcjana Czarnowskiego Oddziału partyzanckiego „Młynki” Gryfa Pomorskiego ps. „Wrzos”. Druh Marchlewicz jesienią 1943 roku brał zbrojny udział w potyczce z żandarmerią z Brus na drodze Czyczkowy – Krównia oraz w potyczce koło mostu w Drzewiczu z patrolem SS z Wielkich Chełmów. 15 marca 1944 roku, na rozkaz Marcjana Czarnowskiego ps. „Wrzos”, uczestniczył w akcji pn. „Kaszuba” przeprowadzonej przez Oddział partyzancki „Młynki” Gryfa Pomorskiego przeciwko Oddziałowi SS z Wielkich Chełmów. 6 kwietnia 1944 roku, na rozkaz por. Jana Szalewskiego ps. „Sobol” z Oddziału partyzanckiego „Szyszki 103” AK brał udział w napadzie na posterunek żandarmerii w Brusach. Na rozkaz dowódcy Marcjana Czarnowskiego uczestniczył także w bitwie z Oddziałem SS z Wielkich Chełmów w Czarniku. Po wyzwoleniu pan Stefan Marchlewicz odbywał częściową służbę w Wojsku Polskim. Pracował w przedsiębiorstwie budowlanym. Był aktywnym działaczem Związku Harcerstwa Polskiego oraz wieloletnim przewodniczącym Koła Terenowego Związku Emerytów Rencistów i Inwalidów w Brusach. Należał również do bruskiego oddziału Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego. Uhonorowany krzyżem partyzanckim. Był żonaty z Heleną z domu Orlikowską. Zmarł 19 maja 2019 roku w Bydgoszczy.

Pogrzeb pana Stefana odbędzie się w sobotę, 25 maja br., na bruskim cmentarzu. Rozpocznie go msza św. o godz. 10.00 w kościele parafialnym w Brusach.

Inf. UM Brusy, Ziemia Zaborska/lato 2009.