Artyzm Józefa Chełmowskiego wymykał się wszelkim kanonom. Czerpiąc w swojej twórczości z bogactwa spuścizny kulturowej Pomorza i Kaszub, głęboko zakorzenionej w chrześcijańskim systemie wartości, stworzył wiele dzieł, które nieprzerwanie zadziwiają. 

Filozoficzne podejście do życia Józefa Chełmowskiego i głębokie przeżywanie wydarzeń tego świata sprawiło, że był bardzo płodnym artystą. Na temat jego twórczości  powstało wiele publikacji. W 2017 roku doczekał się także opracowania naukowego pt. „Pasieka wyobraźni. O twórczości Józefa Chełmowskiego”, wydanego pod redakcją Daniela Kalinowskiego i Tomasza Siemińskiego. W 2004 roku twórca został laureatem Pomorskiej Nagrody Artystycznej w kategorii „Kultura regionalna” przyznanej przez Samorząd Województwa Pomorskiego, a w roku 2006, za wieloletnią pracę artystyczną i zasługi dla kultury ludowej, został odznaczony przez Ministra Kultury srebrnym medalem Gloria Artis.

Pamięć o Józefie Chełmowskim jest wciąż żywa, a jego twórczość pobudza i inspiruje. Artysta wyróżniał się na tle twórców ludowych. To skłoniło Burmistrza Brus Witolda Ossowskiego, Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka oraz Dyrektora Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie Tomasza Siemińskiego do zorganizowania Konkursu Sztuki Ludowej im. Józefa Chełmowskiego. Pierwsza edycja przedsięwzięcia została podsumowana 6 lipca br.

Pierwszy konkurs im. Józefa Chełmowskiego został ogłoszony dla twórców ludowych z trzech województw: zachodniopomorskiego, kujawsko-pomorskiego i pomorskiego w dziedzinach: rzeźba, malarstwo na szkle i malarstwo na płótnie. Do udziału przystąpiło 25 twórców, którzy zgłosili 115 prac (rzeźba - 79 prac; malarstwo na płótnie - 19 prac oraz malarstwo na szkle - 17 prac). Kapitułę honorową konkursu tworzyli: Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk, Burmistrz Brus Witold Ossowski oraz Jadwiga Chełmowska - małżonka Józefa Chełmowskiego.

Podsumowanie konkursu było jedną z części wydarzenia pod nazwą „Inspiracje Józefem Chełmowskim”. W piątkowe popołudnie, w Centrum Kultury i Biblioteki w Brusach, zakończono również plener rzeźbiarsko – malarski „Oczami Józefa Chełmowskiego”, który był realizowany w Chacie Kaszubskiej w Brusach-Jagliach od 26 czerwca do 5 lipca. Dzieła stworzone przez artystów w ramach pleneru, a także te zgłoszone na konkurs, można było podziwiać w ramach pokonkursowej i poplenerowej wystawy. Ważnym punktem piątkowego spotkania była premiera przedstawienia „Traktat Anielski” w reżyserii Stanisława Miedziewskiego. Spektakl opierał się na dziele Józefa Chełmowskiego pod tym samym tytułem.

Gości „Inspiracji Józefem Chełmowskim” witał burmistrz Witold Ossowski, nawiązując w kilku słowach do twórczości Józefa Chełmowskiego, jej wartości dla świata współczesnego i niesłabnącej pamięci o artyście i jego dziełach. Szczegółowiej o konkursie imienia artysty opowiedział dyrektor Muzeum Zachodniokaszubskiego w Bytowie Tomasz Siemiński, współorganizator konkursu.

Podczas uroczystości otwarto również wystawę pokonkursową, o której mówił Jaromir Szroeder z bytowskiego muzeum. Po nim, podsumowania pleneru rzeźbiarsko-malarskiego „Oczami Józefa Chełmowskiego”, dokonał komisarz pleneru Zygmunt Kędzierski, przedstawiając artystów pleneru, którymi byli:

1. artystka doceniana w całej Polsce, twórczyni ludowa zajmująca się wykonywaniem frywolitek, Iwona Kurto z Torunia
2. malarki Marlena Stefańska z Sulęczyna oraz Mieczysława Łazorek z Kazimierza Dolnego
3. rzeźbiarze: Marek Czekalski z Rabki, Sebastian Kruczała z Bielsko-Białej oraz Mieczysław Woźniak z Malborka

Wydarzenie zamknęło, wspomniane wcześniej, premierowe przedstawienie „Traktat Anielski”, którego wykonawcą był monodramista, animator kultury, aktor Teatru Małych Form z Bydgoszczy, Mieczysław Giedrojć. Scenografię do spektaklu wykonali Kamila Salwiak i Jacek Szuba, natomiast aranżację muzyczną Orkiestra Klezmerska Teatru Sejneńskiego z Sejn. Punktem wyjścia do stworzenia spektaklu był oryginalny tekst dzieła Józefa Chełmowskiego „Traktat Anielski”.

Wyniki I Konkursu Sztuki Ludowej im. Józefa Chełmowskiego

Jury w składzie:

1. Janusz Kopydłowski (Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie) - przewodniczący

2. Małgorzata Dubasiewicz (Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach)

3. Ewa Gilewska (Muzeum Narodowe w Gdańsku)

4. Renata Goebel (Centrum Kultury i Biblioteki im. J. Karnowskiego w Brusach)

5. Dorota Sudak (Muzeum Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich)

6. Jaromir Szroeder (Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie)

po analizie zgłoszonych prac postanowiło przyznać:

• Nagrodę Główną im. Józefa Chełmowskiego ufundowaną przez Marszałka Województwa Pomorskiego Mieczysława Struka wraz ze Statuetką I Konkursu Sztuki Ludowej im. Józefa Chełmowskiego ufundowaną przez Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie i Centrum Kultury i Biblioteki w Brusach Pani Iwonie Brzeskiej
• W kategorii „Rzeźba” decyzją Jury, pierwszą nagrodę za komplet prac zgłoszonych do Konkursu otrzymał Jan Kowalczyk. Natomiast za pracę „Rodzina 500 +”, drugą nagrodę otrzymał Stanisław Janikowski oraz ex equo z Norbertem Glińskim za prace „Frasobliwy” i „Święty Franciszek”. Wyróżnienia w tej kategorii otrzymali: Leszek Baczkowski - za komplet prac zgłoszonych do Konkursu; Czesław Birr – za komplet prac zgłoszonych do Konkursu; Robert Braksator - za prace „Sarum 1”, „Sacrum 2” i „Anioł”; Jerzy Dorawa – za rzeźby: „Para w tańcu”, „ Muzyk”, „Kobieta z maselnicą”, „Dziadek z fajką”; Zygmunt Kędzierski -  za komplet prac zgłoszonych do Konkursu; Henryk Lepak - za komplet prac zgłoszonych do Konkursu; Zofia Mucha – za komplet prac zgłoszonych do Konkursu; Józef Semmerling – za pracę „Popiersie Chrystusa”; Józef Walczak - za komplet prac zgłoszonych do Konkursu.
• W kategorii „Malarstwo na szkle”, ze względu na niewielką ilość zgłoszonych prac, a tym samym niereprezentatywność tej dziedziny sztuki w ramach Konkursu, miejsce pierwsze zajął Włodzimierz Ostoja-Lniski za prace „Błogosławieństwo duchowe domu”, „Święta Barbara” i „Święta Rita”. Natomiast wyróżnienie w tej kategorii Alicja Serkowska – za pracę „Różaniec – Tajemnice chwalebne”.
• W kategorii „Malarstwo na płótnie”, ze względu na niewielką ilość zgłoszonych prac, a tym samym niereprezentatywność tej dziedziny sztuki w ramach Konkursu, jedynie wyróżnienie otrzymał Henryk Jachimek – za obraz „Konna przejażdżka”.

Art. na podst. inf. CKiB Brusy.

Fot. CKiB Brusy.