|
Wieloletnie już starania Stowarzyszenia Miłośników Historii Tajnej Organizacji Wojskowej GRYF POMORSKI "CIS" z Męcikała, mające na celu doprowadzenie do zrekonstruowania schronu leśnego z okresu II wojny światowej wreszcie zakończyły się sukcesem.
Ujęte w Statucie stowarzyszenia za jeden z podstawowych celów i założeń jego funkcjonowania, odnosiły się do odtworzenia bunkru leśnego będącego komendą na obszar powiatu chojnickiego struktur konspiracyjnych Gryfa Pomorskiego. Bunkier ten w okresie okupacji niemieckiej znajdował się w lesie nieopodal wsi Męcikał i w organizacyjnym nazewnictwie określany był kryptonim "Zielony Pałac" a przebywający tam jeden z polskich, niepodległościowych oddziałów partyzanckich nosił nazwę "CIS".
Dzięki przychylności dyrekcji Lasów Państwowych i ogromnemu zaangażowaniu członków Stowarzyszenia "CIS" oraz wielu innych osób, którym bliska jest fascynacja lokalną wiedzą historyczną i dzięki dziesiątkom godzin spędzonych przez nich wszystkich przy pracach ziemnych i rekonstrukcyjnych, można teraz zobaczyć z bliska jak owo miejsce wyglądało ponad 72 lata temu i jakim warunkom życia - a potem walki - musieli sprostać ci mieszkańcy naszego regionu, którzy nie godzili się z ówczesną niemiecką okupacją ziem polskich. Jesień sprzyja spacerom po lesie. Na drodze wojewódzkiej nr. 235 biegnącej z Chojnic do Brus nieopodal Turowca znajdują się z dwóch jej stron leśne parkingi, na których można zostawić auto i dalszy spacer do zrekonstruowanego bunkra odbyć idąc leśną drogą zaledwie około 700 metrów. Już przy samej drodze i jednym z parkingów wita nas leśny drogowskaz wskazujący kierunek w jakim powinniśmy się udać i podający na zamontowanej tam tablicy zarysy zdarzeń, które rozegrały się właśnie nieopodal w okresie wojny. Na miejscu dowiedzieć możemy się już znacznie więcej. Co jest rzeczą bardzo ważną, bowiem znać należy historię swego kraju ale nade wszystko znać również wypada historię lokalnych zdarzeń, bo to suma tych właśnie lokalnych historii - kształtuję tę pierwszą i najważniejszą - historię narodu polskiego.
Aby bliżej poznać historię "Gryfa Pomorskiego" i historię okupacji niemieckiej na naszych ziemiach a nade wszystko historie tego miejsca, zachęcamy wszystkich do odwiedzenia nowo zrekonstruowanego obiektu. Sławomir Sawicki - Stowarzyszenie "CIS" Męcikał
fot - Oskar Sawicki / Miłosz Sawicki ( Z przebiegiem prac rekonstrukcyjnych i z samą działalnością Stowarzyszenia "CIS" zapoznać się można na www.facebook.com/cismecikal ) Znak ustawiony obok parkingu leśnego w Turowcu przy drodze Chojnice-Brusy. Początek prac ziemnych i rekonstrukcyjnych. Miejsce upamiętnienia - Prawdziwy Bunkier ( i jego współczesna rekonstrukcja ) znajdował się 20 m dalej z tyłu za tablicą informacyjną, ukazującą historię partyzanckiego oddziału "CIS" i w zarysach historię Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski". Tablica wymieniającą poległych w walce polskich partyzantów. Przypomnienie, iż ziemia ta jest uświęcona krwią młodych polskich patriotów. Bezpieczne zejście - Pierwotnie bunkier był głębszy, zadaszony i w pełni zamaskowany. Praktycznie - według ówczesnych relacji - był niedostrzegalny z "góry". Jego infrastruktura pozwalała na w miare ( leśne ) znośne przebywanie w nim około 10 osobowego oddziału. Na tym poziomie znajdował się wówczas mocny i dobrze zamaskowany sufit. Wrogi patrol mógł przejść po nim i nie miał świadomości, że poniżej znajduje się obiekt konspiracyjny. Wejście a przy nim znajdujący się sznurek dzwonka alarmowego. Jego dzwięk około godziny 16-tej 21 marca 1944 roku poderwał załogę schronu. Dostęp do wody jest zawsze podstawowym elementem przetrwania w ukryciu. Strzałami z tego miejsca partyzanci w pierwszych chwilach po ogłoszeniu alarmu wyeliminowali z walki 4 ( lub 5 jak podają inne żródła ) niemieckich żandarmów znajdujących się podczas ataku w obszarze głównego wejścia do Bunkra. Dowódca oddziału "CIS" - Henryk Grabosz (przeżył). Partyzanci, którzy polegli w walce - Edmund Kroplewski, Wojciech Wirkus, Stanisław Przytarski.
 | | . | Jan Bronka ( on wraz z dowódcą Henrykiem Graboszem przeżył obławę i wyrwał się z okrążenia ) Polegli - Franciszek Lesman, Jan Szutenberg. Ostatnie strzały i odgłosy walki słychać było jeszcze około godziny 9 rano dnia następnego. (22. marca 1944 roku ) Do końca walcząc zginęli śmiercią żołnierza - partyzanci Józef Mrozik, Józef Dorawa. Z 9-osobowej tego dnia załogi Bunkru poległo w walce 7 partyzantów a 2 udało się wyrwać z podwójnej lini okrążenia. Niemcy stracili - według różnych żródeł - od 14 do 17 zabitych. Po walce i wysadzeniu Bunkru - niemieccy okupanci zakopali ciała poległych partyzantów tuż obok jego zgliszczy. Po wojnie zostały one ekshumowane i z należnym szacunkiem złożone na Cmentarzu Ofiar Niemieckiej Okupacji 39-45 w Brusach. Gdzie spoczywają do dnia dzisiejszego
| 
Archiwum
